Hoge inflatie is ook goed nieuws
Geplaatst op: 18-08-2025, 14:22:46
Schuldenaars verwelkomen inflatie, maar verder levert geldontwaarding bij weinig mensen blije gezichten op. Toch is de hoge Nederlandse inflatie ook een positief signaal.
Mensen zien de waarde van hun inkomen en vermogen liever niet uitgehold worden en worden dus niet blij van inflatie. Ook kan geldontwaarding de internationale concurrentiepositie van het bedrijfsleven aantasten, zodat ondernemers ook niet op inflatie zitten te wachten. De bevestiging afgelopen dinsdag dat de Nederlandse inflatie ook in juli, met 2,9 procent, weer duidelijk boven het inflatieniveau van de andere rijke EU-landen is uitgekomen werd dan ook niet met gejuich ontvangen. Maar het laat wel zien dat de arbeidsmarkt goed functioneert.
Stijging lonen
Het is nog niet zo lang geleden dat veel analisten meenden dat de macht van de vakbonden in Nederland dusdanig is afgetakeld dat ze niet meer in staat zijn om krapte op de arbeidsmarkt om te zetten in significante stijging van de lonen. Vooral in de tweede helft van de hoogconjunctuurperiode 2014-2019 waren de jammerverhalen over het vermeende disfunctioneren van de Nederlandse arbeidsmarkt niet van de lucht. Die verhalen klopten niet. Ze waren namelijk gebaseerd op de ontwikkeling van de nominale lonen, terwijl het uiteindelijk vooral draait om de ontwikkeling van de – voor inflatie gecorrigeerde- reële lonen. Die stegen in de periode 2014-2019 wel degelijk, zelfs bijna twee keer zoveel als in de daaraan voorafgaande periode van hoogconjunctuur (2004-2008).
Inflatie
Dat de huidige inflatie in Nederland relatief hoog is, wordt door meerdere factoren verklaard. Zo hebben de accijnsverhoging en de huurverhoging de afgelopen tijd een flinke duit in de zak gedaan. Volgens een studie van de Rabobank is de ontwikkeling van de loonkosten echter de belangrijkste verklaring voor het naar boven afwijken van de Nederlandse inflatie. De studie van de Rabobank laat zien dat het gemiddelde nominale loon tussen het eerste kwartaal van 2019 en het tweede kwartaal van 2025 met ruim een kwart is toegenomen. Dat is iets meer dan de stijging van het algemene prijspeil, dat door de energieprijsschok van 2022 de afgelopen jaren ook fors is opgelopen. In veel andere landen uit de top tien rijkste EU-landen stegen de lonen minder dan het algemeen prijspeil en hebben werknemers dus koopkrachtverlies geleden. In die landen zijn er minder personeelstekorten dan in Nederland waardoor de vakbonden een beperktere loonsverhoging konden eisen.
Personeelstekort
Dat de relatief omvangrijke personeelstekorten in Nederland voor een relatief hoge loonstijging zorgt, is economie volgens het boekje. De gevoeligheid van de uitkomst van de Nederlandse loononderhandelingen voor de krapte op de arbeidsmarkt, is overigens niets nieuws. Toen de arbeidsmarkt begin jaren tachtig heel ruim was, zakte de looneis fors in. Die loonmatiging leidde ertoe dat de werkloosheid eind jaren tachtig ruim gehalveerd was. In de jaren negentig deed zich aan het loonfront dezelfde ontwikkeling voor. Na oplopende loonstijgingen in het begin van dat decennium zorgde de loonmatiging vervolgens weer voor een halvering van de werkloosheid waardoor de overschotten aan arbeid in veel sectoren omsloegen naar tekorten.
Net als nu stegen de reële lonen in reactie op deze personeelstekorten. Tezamen met het verdwijnen van de harde gulden, zorgde dit ervoor dat de Nederlandse inflatie in het eerste decennium van deze eeuw hoger was dan het Europese gemiddelde.
Arbeidsmarkt
Al met al toont het feit dat de Nederlandse (loon)inflatie hoger is dan in vergelijkbare Europese economieën het ongelijk aan van diegenen die stellen dat de Nederlandse arbeidsmarkt niet functioneert, omdat de vakbonden geen vuist meer kunnen maken. Hooguit hadden de reële loonstijgingen de afgelopen jaren wat hoger kunnen zijn. Maar eerst moesten de bonden compensatie voor de inflatieschok van 2022 (ruim 10 procent) binnen zien te halen. Nu dat gelukt is, wordt alsnog ingezet op een duidelijke stijging van de reële lonen. Dit jaar liggen de bonden daarmee goed op koers. De loonstijging stevent met een kleine 5 procent af op een score van ruim anderhalf procent boven het niveau van de inflatie en voor 2026 wordt min of meer eenzelfde ontwikkeling van het reële loon verwacht. Nee, de veel bekritiseerde Nederlandse arbeidsmarkt en haar instituties doen het zo slecht nog niet!
Raoul Leering is macro-econoom en columnist.
Bron: bijdrage van 17 augustus 2025 op dft.nl